Οι Έλληνες κοντά στη πρώτη γραμμή
Η σύγχρονη Priazovie (περιοχή στις ακτές της Αζοφικής θάλασσας) φέρει το αποτύπωμα του ουκρανικού-ρωσικού πολέμου και της αρχαίας Ελλάδας. Εάν το πρώτο στη Μαριούπολη το καταλαβαίνεις ατό τους αριθμούς των κατεστραμμένων κτιρίων και των στρατιωτικών στους δρόμους, τότε το δεύτερο το βλέπεις μπροστά σου σε χαρακτηριστικές ονομασίες, επώνυμα, πρόσωπα.
Η μοίρα των Ελλήνων της Ουκρανίας αγνοείται αθέμιτα στο χώρο των πληροφοριών. Εξάλλου, έζησαν στην Κριμαία όπως οι Τάταροι της Κριμαίας και επίσης απελάθηκαν δύο φορές. Πρώτα κατά τον XVIII αιώνα από το ελαφρύ χέρι της Αικατερίνης Β΄ για την υλοποίηση του έργου «διευθέτηση της επαρχίας Azov» (ωστόσο εδώ οι ιστορικές πηγές αποκλίνουν - ορισμένοι ερευνητές πιστεύουν ότι η έξωση δεν ήταν υποχρεωτική).
Ο στόχος της αυτοκράτειρας ήταν να αποδυναμώσει την οικονομία του Χάναντ της Κριμαίας και στην ουσία να προσαρτήσει τη χερσόνησο. Το δεύτερο κύμα απέλασης κατεγράφη το 1944. Ήταν όντως βίαιο και άγγιξε εκείνους που δεν είχαν επηρεαστεί από το πρώτο. Οι Έλληνες εξήχθησαν στις περιοχές Καζακστάν, Περμ και Σβερντλόβσκ. Στην πραγματικότητα, λοιπόν, όλες οι μειονότητες εκδιώχθηκαν - Τάταροι της Κριμαίας, Έλληνες, Βούλγαροι, Αρμένιοι. Μετά την εκδίωξη από τη χερσόνησο και την επιστροφή από την εξορία τους, οι Έλληνες που επέζησαν εγκαταστάθηκαν στην Μαριούπολη και τις γύρω περιοχές (αυτός ήταν ο λόγος ο λόγος που εδώ εμφανίστηκαν σε Ουρζούφ, Γιάλτα, Παλιά Κριμαία). Τα τελευταία πέντε χρόνια, τα μέλη της ελληνικής κοινότητας ανέλαβαν ενεργά να βοηθήσουν το μέτωπο του πολέμου, ώστε να μην χάσουν ξανά τη μικρή τους πατρίδα.
Σύμφωνα με την πρόεδρο του Συλλόγου των Ελλήνων της Μαριούπολης «Meotida», Ελπίδα Τσαπνή, τα επίσημα στοιχεία δείχνουν ότι στη Μαριούπολη κατοικούν 13.000 συμπατριώτες, όμως είναι πεπεισμένη ότι το ποσοστό αυτό είναι σημαντικά υποτιμημένο. Στο κέντρο μπορείτε να μάθετε ελληνικά δωρεάν, ενώ η Ημέρα Ανεξαρτησίας της Ελλάδας στις 25 Μαρτίου, έγινε ημέρα γιορτής όχι μόνο για τους εθνοτικής καταγωγής εκπροσώπους αλλά για όλους τους κατοίκους της Μαριούπολης. Εκείνοι οι Έλληνες της Ουκρανίας που έφυγαν στην Ελλάδα για πάντα, σχημάτισαν επίσης κοινότητες που βοηθούν στο μέτωπο (ένα ζωντανό παράδειγμα - ο οργανισμός «Grekobanderivtsi»). Οι ντόπιοι Έλληνες συνδέονται με τοπικές ενώσεις εθελοντών ή δημιουργούν τις δικές τους (Ελληνικό Ιατρικό Κέντρο).
Ο Αλέξανδρος Μαγδαλίτς συμφωνεί με τη συνάντηση σχεδόν αμέσως. Γι 'αυτόν και τις εθελοντικές δραστηριότητές του, μας είπαν στο «Meotida». Τώρα είναι φιλόλογος του φιλανθρωπικού οργανισμού «Caritas Mariupol». Πριν από τον πόλεμο έκανε αρκετή γραφειοκρατική δουλειά , εργάστηκε στην εκτελεστική επιτροπή ως επικεφαλής του τμήματος προστασίας της γης. «Ήδη το 2013, όταν η κατάσταση γινόταν όλο και πιο ανησυχητική, αποφάσισα να μάθω τις δεξιότητες πρώτων βοηθειών, γι 'αυτό πέρασα με τους φίλους μου την εκπαίδευση στον Ερυθρό Σταυρό».
«Είχαμε όλοι εκδιωχθεί από την εκτελεστική επιτροπή, μας απειλούσαν ότι αν δεν θα στηρίξουμε την Λαϊκή Δημοκρατία του Ντονέτσκ, θα γίνουν οι καταστολές, γι 'αυτό εμείς απλά φύγαμε», λέει ο Αλέξανδρος. «Στις 9 Μαΐου ξεκίνησαν οι εκτελέσεις. Ως μέλος του Ερυθρού Σταυρού, γνωρίζοντας πώς να δράσω, τραβούσα τους τραυματίες προς το ασθενοφόρο. Από εκείνη τη στιγμή, άρχισαν όλα».
Η πόλη ήταν προσωρινά κατεχόμενη. Από τότε, για τον εθελοντή, άρχισε η ανθρωπιστική αποστολή του: «Τότε εργαζόμουν ακόμα στην εκτελεστική επιτροπή, οπότε αυτό δεν μπορούσε να γίνει ανοιχτά. Πήγαινα σε γνωστούς, σε διάφορες υπηρεσίες, συλλέξαμε ένα αυτοκίνητο, το φορτώναμε με φαγητό, ζεστά ρούχα, σκηνές. Μεταφέραμε τα πράγματα στο Νοβοαζόβσκ, στο Πεσκί - όπου μπορούσαμε να περάσουμε».
«Τα βοηθήματα από τον Ερυθρό Σταυρό, τα δίναμε στους άμαχους πολίτες, στα θύματα εχθροπραξιών. Στους στρατιώτες βοηθούσαμε συχνά μόνοι μας, επειδή τα προγράμματα ανθρωπιστικής βοήθειας τελειώνουν ενώ ο πόλεμος συνεχίζεται. Κάποιες φορά βλέπαμε τι συμβαίνει στα σημεία ελέγχου, πόσο δύσκολο είναι να ζεις εκεί, οπότε δίναμε στα αγόρια ό, τι μπορούσαμε τουλάχιστον για να ντυθούν και να μην λιμοκτονούν. Απλά τους αποβίβασαν εκεί, έτσι δεν είχαν τίποτα, μερικές φορές ούτε καν όπλα». Συγχρόνως γνωριστήκαμε με φιλανθρωπικούς εργάτες του «Caritas Mariupol» και βοηθούσαμε στη διανομή της ανθρωπιστικής βοήθειας».
Σε κάποιο σημείο, ο φορέας εθελοντικής δραστηριότητας αλλάζει ξαφνικά όψη. «Σε ένα από τα ταξίδια είδαμε ένα σκυλί, το οποίο είχε μωλωπισμό και ζούσε τα τελευταία του στη θέση του Σιροκίνου», θυμάται ο ακτιβιστής. «Έχω ανταλλάξει τον Λάκη με δύο πακέτα ζυμαρικών και τον πήραμε στη Μαριούπολη, όπου τον έσωσε μια ομάδα ειδικών».
Στη συνέχεια δημιουργήθηκε στην πόλη αυτή το πρώτο μεγάλο ίδρυμα «Chip and Dale», όπου έφερναν τα ζώα τα οποία διασώθηκαν από τη ζώνη της μάχης: «Κάποιοι τους κακοποιούσαν, κάποιοι έδιναν τα σκυλιά, όπου συνέβησαν τρομακτικές ιστορίες… Τα φέρναμε στη Μαριούπολη. Στη συνέχεια άρχισαν να τα παίρνουν οι άνθρωποι. Μερικά ζώα άλλαξαν πολλά σπίτια, επειδή μεταφέρθηκαν σε μέρη που αργότερα έγιναν ζώνη μάχης. Έχουμε επίσης έναν τέτοιο σκύλο, τον Σάρικ, τρεις φορές μπήκε σε αυτή την κατάσταση!».
Το ίδρυμα έκλεισε πριν από ένα χρόνο, επειδή χρηματοδότηση πια δεν υπήρχε, ωστόσο περισσότερα από 60 σκυλιά σώθηκαν κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Μαζεύαμε χρήματα μέσω του διαδικτύου, μεταξύ των ενδιαφερόμενων για να βοηθήσουν ήταν επιχειρηματίες, μερικές φορές ακόμη και πολιτικοί και εισαγγελείς. Το ίδρυμα λειτουργούσε μέχρι τη στιγμή που προσαρμόστηκε ο τελευταίος κάτοικός του.
«Για εμάς όλα αυτή η δραστηριότητα ισοδυναμούσε με λύτρωση» θυμάται ο Αλέξανδρος. «Το πρωί δουλειά με χαρτιά, το απόγευμα εθελοντική δραστηριότητα: από τη μία έπρεπε να διαπραγματεύεσαι με κάποιους, την άλλη να μεταφέρεις κάτι. Και το βράδυ έρχεσαι κουρασμένος στο ίδρυμα και αυτά να τρέχουν πάνω σου από όλες τις πλευρές και είναι τόσο ωραίο και τόσο οικία!».
Συνολικά, υπάρχουν πολλοί άνθρωποι στο «Meotida» οι οποίοι υποστηρίζουν τους εθελοντές. Εξάλλου, οι απώλειες επηρέασαν και τους ελληνικοί οικισμούς. Τα μέρη, όπου οι Έλληνες πήγαιναν για να γιορτάσουν τις εθνικές τους γιορτές, τώρα είναι πεδία μάχης (και κάποιοι γενικά παρέμειναν υπό κατοχή). Σαρτανά, Τσερμαλάκ, Παβλόπολ, Λεμπεντήνσκι, Παλιά Κριμαία, Γκνούτοβο, Ταλακίβκα...
Ο Αλέξανδρος δεν μπορεί να ξεχάσει τη νύχτα του βομβαρδισμού του Σαρτανά, το 2015: «Υπήρχαν σοβαρά πυρά, κατέστρεψαν την συγκοινωνιακή γραμμή του φυσικού αερίου, το οποίο μύριζε παντού. Ήταν νύχτα, πλήρες σκοτάδι, δεν άφηναν το ασθενοφόρο να περάσει. Πήρα τα κιτ πρώτων βοηθειών και κάλεσα έναν φίλο, έναν επαγγελματία δρομέα. Γρήγορα περάσαμε τα σημεία ελέγχου - μπορώ να διαπραγματευτώ γρήγορα με αυτούς. Είχαμε φτάσει από τους πρώτους. Άνθρωποι κλαίνε, κομμάτια, με συγχωρείτε, από σάρκες παντού, τα σπίτια να καίγονται, οι εκρήξεις ακούγονται ακόμα. Ήμουν λίγο αγανακτισμένος που δουλεύαμε μόνοι μας. Στη συνέχεια άρχισαν να φτάνουν οι «γρήγοροι» άνθρωποι... Ο επικεφαλής του χωριού Στέπαν Μαχσμά δεν κρυβόταν. Μέχρι τις τέσσερις το πρωί πηγαίναμε από σπίτι σε σπίτι, σε κάθε περίμετρο. Κατά τις πέντε τα ξημερώματα, όταν όλα έγιναν ήσυχα, άρχισαν να έρχονται όλοι οι άλλοι. Για μένα αυτό ήταν μια εκδήλωση θάρρους, ευθύνης για το χωριό τους. Με το πνεύμα του Έλληνα, αυτός όχι μόνο ανέλαβε την ευθύνη για τις συνέπειες, αλλά προσωπικά βγήκε και καθοδηγούσε τη σωτηρία των ανθρώπων επί τόπου, παρά το γεγονός ότι υπήρχε τεράστιος κίνδυνος για ένα δεύτερο βομβαρδισμό».
Υπάρχει ένα τοπικό έθιμο μεταξύ των εθελοντών, να αφήνουν στο μέτωπο ο ένας για τον άλλον, μικρά μηνύματα: μούρα, λιχουδιές, ευχητήριες κάρτες και χαιρετισμούς... Τα έβαζαν σε ένα μπουκάλι και ζητούσαν να τα δώσουν, είτε στους ντόπιους, είτε στους στρατιώτες.
Μερικές φορές, οι καλές πράξεις, που είχαν γίνει κάποτε, επιστρέφουν σε σένα. Εκείνοι που εγκατέλειψαν τη ζώνη μάχης και ξεκίνησαν τις επιχειρήσεις τους και τη νέα ζωή τους σε μια ειρηνική περιοχή, προσκαλούν τον εθελοντή να τους επισκεφθεί για να τον ευχαριστήσουν για τη βοήθειά του στο παρελθόν. Τέτοιες στιγμές εμπνέουν. Συμβαίνει να συναντάμε και τα διασωθέντα ζώα: «Φροντίζουμε τα κουτάβια, τα δίνουμε στους νέους ιδιοκτήτες, μετά από λίγο περπατάει μέσα στην πόλη ένα τεράστιο σκυλί. Και θυμάμαι ότι αυτός ο μικρός ποιμενικός είχε μια «καρδούλα» στο πλευρό του. Και τώρα βλέπω ένα τεράστιο σκυλί που τρέχει προς το μέρος μου για να με γλείψει».
Τώρα ο Αλέξανδρος Μαγδαλίτς εργάζεται στo «Caritas». Οι τρέχουσες δραστηριότητες του δεν στοχεύουν στην ανθρωπιστική βοήθεια, όσο στην άσκηση πίεσης, σ την ανάπτυξη επιτόπιων πρωτοβουλιών, στη συνεργασία με τις κοινότητες. Για να δώσουν στους πεινασμένους τα καλάμια, και όχι τα ψάρια. Ένα τέτοιο σχέδιο αφορά τη συνεκπαίδευση. Σύντομα θα ανοίξει το Κέντρο Ειδικής Εκπαίδευσης στην περιοχή Βολνοβάχα.
«Τα παιδιά που πλήττονται από τη σύγκρουση και έχουν την ανάγκη για τη συνεκπαίδευση (κάποιος άρχισε να τραυλίζει, άλλος είναι λίγο πίσω στην πνευματική ανάπτυξη, άλλοι έχουν αποκτήσει κάποια διαφορετικά χαρακτηριστικά), στην περιοχή Βολνοβάχα, σε μια πολεμική ζώνη, είναι πάρα πολλά. Κανένας δεν ασχολείται με αυτά και οι καλοί ειδικοί δεν έρχονται εκεί, λέει ο Μαγδαλίτς. Εξετάσαμε αυτήν την εικόνα και συνειδητοποιήσαμε ότι πρέπει να αλλάξουμε αυτό το σύστημα εκπαίδευσης που υπάρχει σήμερα, για να το κάνουμε κάπως πιο ανθρώπινο. Για να μην υπάρχει μόνο η κατανομή των κεφαλαίων, αλλά ένα σύστημα που προβλέπει ότι η κυβέρνηση θα αρχίσει να αλληλεπιδρά με την κοινωνία».
Εντός του φθινοπώρου, αναμένεται η επίσημη παρουσίαση του Κέντρου.
«Οι διαμεσολαβητές μας δημιούργησαν δημόσιους οργανισμούς, στους οποίους συμπεριλαμβάνονταν οι γονείς των παιδιών με ειδικές ανάγκες, στους οποίους παρείχαν συμβουλές. Είπαν πώς και πού είναι δυνατόν να εργαστούν με επιχορηγήσεις, όπου είναι δυνατόν να αναλάβουμε πρωτοβουλία και ούτω καθεξής. Έμαθαν το τι χρειάζονται αυτοί οι άνθρωποι... Ανακάλυψαν τι λείπει στη κυβέρνηση. Οι αρχές πρέπει να έχουν όσο το δυνατόν λιγότερες χαοτικές έρευνες που αφορούν στους γονείς, οι οποίες στην πραγματικότητα είναι όντως πολλές. Χρειάζεται αποτελεσματική αξιοποίηση των κονδυλίων του προϋπολογισμού. Αποφασίσαμε ότι θα δημιουργήσουμε μια πλατφόρμα όπου θα συγκεντρωθούν όλα τα μέσα που σχετίζονται με την συνεκπαίδευση, όλες οι πληροφορίες, όλες οι πρωτοβουλίες».
Σε μια συνεδρίαση ενός δημόσιου οργανισμού, οι γονείς θα αποφασίζουν τι είναι σημαντικό για αυτούς και θα συνθέσουν ένα κοινό αίτημα. Ο «Caritas» θα είναι ένας ενδιάμεσος κρίκος μεταξύ τους και των αρχών, θα αυξήσει την αποτελεσματικότητα του έργου.
«Οι γονείς παίρνουν κάποια πράγματα επάνω τους, επισκευάζουν μόνοι τους προσομοιωτές, βοηθούν τους δασκάλους να δουλεύουν με παιδιά κλπ». λέει ο ακτιβιστής . «Η αλληλεπίδραση των αρχών και της κοινωνίας δεν βασίζεται σε καταγγελίες, αλλά σε από κοινού εργασία, η οποία θα αποδειχθεί επωφελής και για τις δύο πλευρές. Το μόνο που έπρεπε να γίνει ήταν να εντοπιστούν οι ανάγκες όλων και να συμφωνήσουν όλοι».
Οι πλατφόρμες που θα παρέχουν άνεση και για τις αρχές, και για τη κοινωνία και για τις επιχειρήσεις, δεν εντοπίζουν μόνο στα προβλήματα της συνεκπαίδευσης. Άλλοι τομείς είναι η δομημένη συλλογή απορριμμάτων, η παροχή βοήθειας σε παιδιά με διαβήτη, η άσκηση πιέσεων στα σχέδια νόμων για την προστασία των δικαιωμάτων των ζώων και άλλα.
«Προσωπικό, επαγγελματίες οι οποίοι θα μπορούσαν από μόνοι τους να διεξάγουν ανάλυση, να κατανοήσουν ποιες είναι οι ανάγκες και πώς να τις λύσουν, έφυγαν σε άλλες πόλεις ή ακόμα και από τη χώρα», σχολιάζει ο Αλέξανδρος.
«Ωστόσο υπάρχουν πολλοί πατριώτες που θέλουν πραγματικά την αλλαγή, απλώς δεν ξέρουν πώς να το κάνουν. Ως εκ τούτου, ο «Caritas» δημιουργεί τώρα ένα ισχυρό σύστημα λομπιστών (lobbyist - εκπρόσωπος ομάδας πίεσης) για την Ουκρανία».
Ο Αλέξανδρος παραδέχεται ότι οι ντόπιοι Έλληνες πενθούν για την Κριμαία, από την οποία εκδιώχθηκαν: «Αλλά αυτή είναι η δεύτερη πατρίδα μας και από εδώ τους Έλληνες δεν θα τους διώξουν».
Μετάφραση: Ιωάννα Τελιανίδη
Πηγή: m.tyzhden.ua
